Çocuklarda Uyum, Davranış Problemleri ve Ailelere Öneriler

Her insan eşsizdir. Karşılaştığımız her bireyde bambaşka özellikler görebilmekteyiz. Ancak doğuştan edinilen karakter özellikleri dışında, çevresel faktörlerin ve sosyal çevremizin de davranışlarımıza büyük etkisi olduğu gerçeğinin de farkına varmak gerekir. Bu etki çocuklarda çok daha net gözlemlenebilmektedir.

Çocukların ilk deneyimlerini edindiği sosyal çevre ailesidir. Ebeveynlerinin sergiledikleri tüm davranışlar onlara örnek teşkil eder. Anne-baba tutumları çocukların davranışları konusunda oldukça önemli bir yere sahiptir. Aile içinde yaşanan olumlu-olumsuz her türlü olay çocukları etkilemekte, dolayısıyla onların davranışları bu yönde şekillenebilmektedir. Davranış problemleri de tam da bu hususta karşımıza çıkmaktadır.

Çocuklarda Davranış Problemleri

Çocuklarda davranış problemleri duygusal, bedensel ve ruhsal sebeplere bağlı olarak, çocuğun içsel çatışmalarını davranışlarına yansıtmasıyla oluşur. En sık karşılaşılan davranış problemleri saldırganlık, inatçılık, hırçınlık, korku ve kaygı, yalan söyleme, başkaldırı, aşırı hareketlilik, küfretme, parmak emme, alt ıslatma, yeme ve uyku bozuklukları, çalma davranışıdır.    Çocuklarda Davranış problemlerinin sebepleri nelerdir?

Ailenin sosyokültürel ve ekonomik yapısı, bireylerin aile olma bilincini ve tutumlarını etkileyebilmektedir. Anne ve babanın olumsuz yaşam şartlarından ötürü çocuğa veya birbirlerine sergiledikleri negatif davranışlar, anne ya da babanın aşırı koruyucu ve baskıcı olması veya tam tersi aşırı hoşgörülü tutumlar, ebeveynlerin çalışma şartlarının ağır olması sonucu ortaya çıkan

ilgisizlik gibi nedenler çocuklarda ilgi çekmek, anlaşılma isteği, sevilme ve bağlanma ihtiyacı, kendi istek ve kararlarına saygı duyulma gibi ihtiyaçların ortaya çıkmasına, bu duygu ve ihtiyaçlarının giderilmesini istemeleri amaçlı davranış problemleri sergileyebilmektedirler.

Çocuklarda davranış problemlerini önlemek için öneriler

Çocuklar sanıldığından çok daha iyi birer gözlemcidirler. Gördüklerini duyduklarını ve hissettiklerini kaydederler ve bunları çevrelerine öğrendikleri biçimde yansıtırlar. Bu yansımalar her zaman olumlu olmayabilir. Bu husustaki problemleri önlemenin en etkin yolu, ebeveynler olarak çocuğa iyi rol model olmaktır.

Çocukta gözlemlenen davranış problemini sonlandırmadan önce, bu davranışın altında yatan soruna odaklanılması gerekir. Onu gerçekten anlamak, varsa duygusal ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Bazı davranış problemlerinin ailelerin yanlış tutumlarından kaynaklanabileceğinden bahsetmiştik. Bu tutumlar çocuğa verilen ödüller bile olabilir. Örneğin isteklerini ağlayarak yaptırmaya çalışan bir çocuğa susması için istediği oyuncağın veya yiyeceğin alınması, ağlama davranışını olumsuz olarak pekiştirecektir. Bu yaklaşımların ebeveynler tarafından kontrol altına alınması gerekir.

Çocuklar onaylanmak ister. Çocuğun olumsuz davranışlarını bulup eleştirmek yerine, olumlu ve güzel olan taraflarını ortaya çıkarmak, davranış problemlerinin sönmesini sağlayabilir. Kendi olumlu özelliklerine ve becerilerine karşı farkındalık yaratmak

ve özgüven aşılamak amaçlı ufak tefek sorumluluklar verilebilir. Bu, çocuğu olumlu yönde motive edecek, hali hazırda sergilediği davranış problemlerini azaltmaya başlamasını sağlayabilecektir. Ebeveynler arasındaki ilişki çocuklar açısından oldukça önemlidir. Özellikle toplumda sıkça karşılaşılan otoriter baba-hoşgörülü anne figürleri, çocuk üzerinde kurulan otoritenin sarsılmasına, çocukta özellikle anne figürüne karşı başkaldırı ve sorgulama davranışlarını tetikleyebilmektedir. Aile içinde demokratik bir tutum sergilenmeli, anne ve baba iletişim sırasında birbirini sertçe ve acımasızca eleştirmemelidir.